De Synod van Whitby; De eerste grote kerkelijke vergadering in Engeland en een diepgaande twist over de berekening van Paasdatum
Het jaar 664 na Christus staat voor altijd genoteerd in de geschiedenisboeken als het jaar dat Engeland getuige was van een epische geestelijke strijd: de Synod van Whitby. Deze belangrijke vergadering, die plaatsvond in de abdijstad Whitby in North Yorkshire, bracht twee belangrijke stromingen binnen het Christendom met elkaar oog in oog – de Romeinse traditie en de Ierse traditie.
De achtergrond van deze synod ligt in de complexe religieuze situatie in Engeland na de kerstening door Ierse missionarissen in de 5e eeuw. De Ierse kerk, die zich had afgescheiden van Rome, volgde een andere methode voor het berekenen van de Paasdatum. Deze berekening was gebaseerd op de Keltische kalender en verschilde van de Romeinse methode die gebaseerd was op de Juliaanse kalender.
Het verschil in datumbepaling leidde tot verwarring en zelfs tweedracht tussen de twee kerkelijke groepen, vooral omdat de Ierse kerk een aanzienlijke invloed had uitgeoefend op delen van Engeland. Koning Oswiu van Northumbria, die beiden geloofssystemen kent en respecteert, zag de noodzaak om een definitieve beslissing te nemen.
Op de Synod van Whitby kwamen vertegenwoordigers van beide zijden samen, waaronder de beroemde Ierse abt Colmán van Iona en de Romeinse bisschop Wilfrid. De debatten waren intens, met argumenten die gebaseerd waren op theologische interpretaties van de Bijbel, traditie en het gezag van kerkelijke leiders.
In een beslissende zet koos Koning Oswiu voor de Romeinse berekening van Paasdatum. Dit besluit had grote gevolgen:
- Standarisering: De Synod van Whitby markeerde een belangrijke stap in de richting van een meer uniforme christelijke kerk in Engeland.
De keuze voor de Romeinse methode leidde tot de integratie van de Engelse kerk met de rest van het Christendom in West-Europa.
- Politieke Implicaties: De beslissing van Koning Oswiu versterkte de banden tussen Engeland en Rome, wat een belangrijke politieke factor was in de geschiedenis van Engeland.
De Synod van Whitby had ook gevolgen voor de Ierse kerk:
- Culturele Beperkingen: Hoewel de Ierse traditie niet geheel verdween, verloor ze aan invloed in Engeland.
De Synod van Whitby toont een belangrijke episode in de vroegmiddeleeuwse geschiedenis van Engeland, waarin religieuze en politieke krachten samenkwamen.
Impact op Kunst en Architectuur:
De Synod van Whitby had ook een indirecte impact op de kunst en architectuur in Engeland. De Romeinse invloed leidde tot een toename in de bouw van stenen kerken in de Romeinse stijl, in tegenstelling tot de eerdere houten kerkgebouwen.
Tabel: Vergelijking tussen Ierse en Romeinse Paasberekening:
| Kenmerk | Ierse Methode | Romeinse Methode |
|---|---|---|
| Basis | Keltische kalender | Juliaanse kalender |
| Berekeningsmethode | Gebaseerd op de eerste volmaan na de lente-equinox | Gebaseerd op astronomische berekeningen |
| Paasdatum | Verschilde elk jaar van de Romeinse datum | Standaard datum die wereldwijd wordt gevolgd |
De Synod van Whitby blijft een belangrijk historisch gebeurtenis, niet alleen vanwege de beslissing over de Paasdatum, maar ook vanwege de invloed op de ontwikkeling van de Engelse kerk en haar integratie in het bredere Christendom.